Etkinliklerde Sürdürülebilirliği Sorgulamak

Dünya genelinde her yıl birçok kez gerek eğlence, gerek spor, gerek bilgilendirme, gerek sosyal sorumluluk, gerekse de hükûmetler arası fikir alışverişi amacıyla etkinlikler düzenlenmektedir. Bu etkinlikler, kültürel zenginlikten politik aktivizme, toplumsal bilinçlendirme kampanyalarından eğlenceye kadar geniş bir yelpazede insanları bir araya getirmektedir. Bu etkinliklerin çevreye ve topluma pozitif ya da negatif etkileri olduğu göz ardı edilmemelidir. Atık oluşumu, enerji tüketimi ve ulaşım emisyonları, etkinliklerin yarattığı önemli çevresel sorunlardan sadece birkaçıdır.

Kültür, spor ve eğlence odaklı organizasyonlar bu küme içinde ayrı bir yer tutmaktadır. Formula 1, Super Bowl, Oscar Ödülleri, Coldplay konserleri gibi birçok organizasyon senede bir kez veya daha çok gerçekleşecek şekilde düzenlenmektedir. Yüksek izleyici kitlesine sahip olan bu tip organizasyonlar hazırlık, gerçekleşme ve kapanış aşamalarında çevresel etkileriyle ön plana çıkmaktadır. Söz konusu organizasyonlar ve bunların çevresel etkileri bağlamında birkaç ilgi çekici örnek aşağıda sıralanmaktadır.

• Formula 1 organizasyonlarında sezon içerisinde birçok takım, araçlarını ve teknik ekibini özel uçaklarla herhangi bir rota optimizasyonu olmadan çeşitli kıtalarda çeşitli ülkelere taşımaktadır. Araçların çok yüksek hızlara erişmesinden dolayı lastiklerin çok hızlı aşınarak değiştirilmesi, tüketilen yakıt miktarının fazlalığı (10 takım, 20 araç), çıkan ses ile birlikte çevredeki doğal yaşamın olumsuz etkilenmesi bu organizasyon bağlamında dikkat çeken bazı olumsuz faktörlerdir. Bunlara karşın F1 yönetimi, 2030 yılında net sıfır olma hedefi belirlemiştir. Aramco ile 2026 yılına kadar %100 sürdürülebilir yakıt çalışmaları sürmekte, İngiltere ofisleri tamamen yenilenebilir enerjiyle faaliyet göstermekte, Fransa, Kanada ve Katalunya Grand Prix’lerinde tamamen yenilenebilir enerji kullanılmaktadır.¹ Bunların yanında, araçlarda kullanılan hammaddelerin geri dönüştürülmüş malzemelerden seçilmesi ve atıkların azaltılması gibi çalışmalar da yürütülmektedir.
• 2024 Super Bowl 11 Şubat 2024 tarihinde gerçekleşmiştir. Bu sene 58.’si düzenlenen Super Bowl, tarihinde ilk defa Nevada’da bulunan güneş panelleriyle tamamen yenilenebilir enerji kullanılarak organize edilmiştir. Yaklaşık 100 bin özel jetin Super Bowl için Las Vegas’a başka eyaletlerden seyahat ettiği, buna ek olarak etkinlik kapsamında yeme-içme, konaklama ve alışveriş için 215 milyon ABD doları harcandığı tahmin edilmektedir. Etkinlik sonunda yaklaşık 2 bin ton atık gıda ortaya çıktığı hesaplanmaktadır. Bugüne kadar yapılan en yeşil Super Bowl etkinliği olarak değerlendirilen 58. Super Bowl, ulaşım kaynaklı emisyonlar da dahil olmak üzere ortaya çıkan emisyonları ofsetlemek (sıfırlamak/nötrlemek) için karbon kredileri kullanmaktadır. Etkinlik için gerçekleştirilen reklam kampanyalarına da ayrı bir parantez açmak gerekmektedir. General Electric’in verilerine göre, 11 milyon kilovat-saatlik enerji sadece reklamların görüntülenmesi için harcanmıştır.²
• Oscar Ödülleri, her sene düzenlenen ve sene içerisinde yayımlanan filmlerdeki sanatsal ve teknik başarıları taçlandırmak için verilen prestij ödülleridir. Bu sene 11 Mart 2024 tarihinde gerçekleşen organizasyon, birtakım sürdürülebilirlik uygulamalarını da benimsemiştir. Örnek vermek gerekirse ödül töreninden önce “Sürdürülebilir Kırmızı Halı Modası” isimli bir rehber yayımlayarak katılımcılara sürdürülebilir ürünlerin tercih edilmesi konusunda tavsiye doküman hazırlanmıştır.³ Buna ek olarak atık ve enerji konularında şu adımlar atılmıştır:
  • Enerji verimli aydınlatma sistemlerinin tercih edilmesi,
  • Dijital bilet sistemine geçilmesi,
  • Gıda atıklarından kompost elde edilmesi,
  • Sunulan yiyeceklerin %50’sinin bitkisel kaynaklı gıdalardan oluşması,
  • Çalışılan tedarikçilerin sürdürülebilirlik konusuna önem veren tedarikçilerden seçilmesi.⁴

Önümüzdeki yıllarda da bu gibi adımların atılmasına ve çevresel etkilerin azaltılmasına yönelik faaliyetlerin artarak gerçekleştirilmesi beklenmektedir.

• Bir diğer örnek olarak Coldplay konserleri verilebilir. Coldplay dünya çapında beğeni kitlesi yüksek müzik grupları arasında bulunmaktadır. Coldplay, konserlerinde kullandığı sistemlerinin ihtiyaç duyduğu elektriğin neredeyse tamamını yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamaktadır. Ayrıca mevcut turnelerinin emisyonlarını 2016-2017 yılındaki turnelerine kıyasla %50 oranında azaltma hedefi de belirlemiştir. Konserlerinde tek kullanımlık plastiklerin azaltılması, fazla gıdaların atık hale dönüşmemesi, satışa sunulan ürünlerin sürdürülebilir ürünler olması gibi konularda çalışmalar gerçekleştirmektedir. Çevresel sürdürülebilirlik çabaları dışında, görme veya duyma engeli olan hayranlarının konser öncesinde farklı tecrübeler yaşamalarına imkân tanımaktadır.

Konuyla ilgili örnekler daha fazla genişletilebilir. Organizatörlerin kendi inisiyatifinde olan bu girişimlerin çerçevesi, bir kalite standardı ile belirlenmiştir. ISO 20121 Sürdürülebilir Etkinlik Yönetimi Sertifikasyonu ile bu tip etkinliklerin çevresel etkilerinin azaltılması, toplumsal kapsayıcılık, ekonomik kalkınma, paydaş katılımı ve memnuniyeti, reputasyon ve marka değeri gibi konuların bir çerçeve standart ile yönetilmesi hedeflenmektedir.⁵

Etkinliklerde sürdürülebilirlik yönetimi, çevresel ve sosyal sorumluluğu gözeten bir organizasyon anlayışının geliştirilmesi için oldukça önemlidir. Formula 1’de, Super Bowl’da, Oscar Ödülleri töreninde ve Coldplay konserlerinde uygulanan örnekler, sürdürülebilirlik ilkelerinin zirveler, geniş katılımlı toplantılar, olimpiyatlar, turnuvalar, konserler, turneler gibi çok geniş yelpazedeki etkinliklere uyarlanabileceğini göstermektedir.

Etkinliklerdeki sürdürülebilirlik uygulamalarının kapsamını ve etki alanını genişletmek amacıyla:

• Sürdürülebilirlik ilkelerini etkinlik planlama ve organizasyonunun tüm aşamalarına entegre etmek,
• Geri dönüşüm, atık yönetimi ve enerji verimliliği gibi alanlarda somut adımlar atmak,
• Yerel toplulukları ve paydaşları sürece dahil etmek,
• Sürdürülebilirlik uygulamalarının etkinliğini izlemek ve raporlamak,
• Sürdürülebilirlik konusunda farkındalığı artırmak için eğitim ve bilgilendirme çalışmaları yapmak

faydalı olacaktır.

Etkinliklerde sürdürülebilirlik yönetimine yatırım yapmak, sadece çevresel faydalar sağlamakla kalmamakta, aynı zamanda etkinliğin itibarını ve marka değerini de güçlendirmektedir. Daha yeşil ve daha sorumlu bir geleceğe katkıda bulunmak için tüm etkinlik organizatörlerini sürdürülebilirlik ilkelerini uygulamaya teşvik etmek gerekmektedir.

Kaynakça

1) Formula 1. (2020). Countdown to Zero. https://corp.formula1.com/countdown-to-zero/ Erişim Tarihi: Mart 2024.

2) Sustainability Magazine. (2024). How Sustainable is the Super Bowl? https://sustainabilitymag.com/sustainability/how-sustainable-is-the-super-bowl Erişim Tarihi: Mart 2024.

3) Oscars. (2024). Sustainable Red Carpet Fashion. https://www.oscars.org/sites/oscars/files/96o_sustainability_guide.pdf Erişim Tarihi: Mart 2024.

4) Coldplay. (2021). Music of the Spheres World Tour. https://sustainability.coldplay.com/ Erişim Tarihi: Mart 2024.

5) ISO. (2012). ISO 20121:2012 Event sustainability management systems Requirements with guidance for use. https://www.iso.org/standard/54552.html Erişim Tarihi: Mart 2024.