Sürdürülebilir Beslenme Yaklaşımı

• Beslenme, hedeflenen grupların ihtiyaçlarına göre uyarlanmış mıdır? Bu grupların beslenme düzeyleri (aşırı, normal veya yetersiz) nasıldır?
• Beslenme ihtiyacının karşılanacağı gıdanın güvenliği sağlanmış mıdır?
• Gıdanın üretimi nasıl ve hangi koşullarda gerçekleştirilmiştir? Bu üretim sürecinin çevresel açıdan dönütleri nasıl olmuştur?
• Gıdanın üretim süreçleri için daha sürdürülebilir tercihlerde bulunulması mümkün müdür?
• Kişiler sağlıklı gıdaya erişim sorunu yaşamakta mıdır?
• Gıdalar hedef seçilen toplulukların beslenme davranışları, dini inanışları, yemek alışkanlıkları gibi sosyo-kültürel özelliklerini karşılamakta mıdır?

Sürdürülebilir beslenmenin 4 ayrı boyutu mevcuttur. Bunlar;

1. Sağlık ve Beslenme Boyutu
2. Çevresel Boyut
3. Ekonomik Boyut
4. Sosyo-Kültürel Boyut
olarak sıralanabilir.

1.Sağlık ve Beslenme Boyutu: 

Sürdürülebilir beslenmenin ilk adımı doğru besin maddelerini doğru topluluklara, gıda güvenliğini gözeterek ulaştırmaktan geçmektedir. İhtiyacından fazla beslenen insan toplulukları ile açlıkla mücadele eden insanların beslenme ihtiyaçları birbirinden farklıdır. Bir beslenme planının kimlerin ihtiyacına yönelik tasarlandığını anlamak ve planı bu doğrultuda uyarlamak oldukça önemlidir.

2.Çevresel Boyut: 

Beslenme ve gıda sistemlerinin en tipik çevresel boyutları sera gazı emisyonu, arazi ve doğal kaynak kullanımları, biyolojik çeşitliliğe etki ve kirlilik olarak sıralanabilmektedir. Türkiye’de Güneydoğu Anadolu bölgesinde tarımsal üretim faaliyetleri için aşırı su tüketimi, Brezilya’da tarım arazisi elde edilmesi amacıyla ormanların yok edilmesi, genel olarak yanlış tarım uygulamaları, yönetilmeyen tarımsal atıklar ve benzeri durumlar çevresel boyutun çarpıcı örneklerindendir.

3.Ekonomik Boyut: 

Yetersiz beslenen toplulukların sağlıklı ve güvenilir gıdaya ulaşmada yaşadıkları ekonomik olanaksızlıklar, toplulukları gıda yoksunluğuna sürüklemektedir. Söz konusu topluluklar yalnızca ucuz, besin ihtiyacını karşılamaktan uzak gıdalara ulaşabilmektedirler. FAO ve WHO tarafından yürütülen bir araştırma 820 milyondan fazla insanın gece yatağa aç girdiğini gözler önüne sermiştir.3

4.Sosyo-Kültürel Boyut: 

Sürdürülebilir beslenme sistemleri uygulanırken beslenmenin de tıpkı insan topluluklarında olduğu gibi çeşitli kültürel unsurlar barındıran bir eylem olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Sosyo-kültürel değerler ışığında oluşturulan sürdürülebilir beslenme sistemleri daha başarılı sonuçlar doğurmaktadır. Dünyanın bir yerindeki beslenme anlayışı, başka bir yeri için uygun olmamaktadır. Örneğin et ürünleri, birçok temel besin öğesi bakımından oldukça zengindir. Ancak bu gıda, dini ve sosyal inanışları gereği bazı toplumlarca beslenme alışkanlıklarına dahil edilememektedir. Bu gibi durumlarda gıdaların sosyo-kültürel açıdan en uygun alternatiflerini bulmak önem arz etmektedir

Esasında sürdürülebilir beslenme, insan yaşamının ilk dönemlerinde anne sütü tüketimi sonucunda başlayan bir eylemdir.

Peki sürdürülebilir beslenme anlayışının yaşamın ilerleyen dönemlerinde de devamlılığının sağlanması nelerden geçmektedir?

• Aşırı derecede işlenmiş gıdalar yerine daha çeşitli ve besleyicilik açısından yüksek gıdaları tercih etmek,
• Sağlıklı gıdalara yönelik bir talep oluşturmak,
• Beslenme düzenine hayvansal proteinler açısından daha yoksun, doğal kaynak kullanımı daha az olan bitkisel proteinleri dahil etmek; hayvansal ürün tüketiminde aşırıya kaçmamak,
• Meyve sebze ağırlıklı beslenmek,
• Zararlı maddeler içermeyen, insan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri bulunmayan gıdalar tüketmek,
• Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen, hastalık riskini azaltan kılavuzlar ile uyumlu şekilde beslenmek,
• Vücudun gelişimine katkı verebilecek, ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeyde enerji ve besin öğeleri içeren gıdalar tüketmek,
• Aktif ve sağlıklı bir yaşam döngüsünün sürekliliğini sağlayacak besin ve besin gruplarını tercih etmek,
• Besinlerin erişilebilirliğini ve güvenliğini sağlamak,
• Üretim esnasında kimyasal kullanımını en aza indirmek ve güvenli üretim sonucu elde edilen besin maddelerini tercih etmek,
• Gıda maddelerinin ambalajlanması süreci ile ambalajında plastik ve türevlerinin kullanımını en az seviyeye indirmek,
• Biyolojik çeşitliliği koruyarak aşırı ve gereksiz avlanmadan kaçınmak,
• İnsanların yerel ve kültürel mutfak isteklerine cevap vermek,
• Gıda kaybını ve israfını önlemek,
• Besinleri doğru koşullarda muhafaza etmek.