Paylaşım TarihiKasım 20, 2023
Bilinçli tüketicilik çağında, sürdürülebilirlik gösterge niteliğinde bir kavram olmaktan çıkmakta ve giderek önemli bir tercih sebebi, bazı durumlarda da kurumsal bir zorunluk haline gelmektedir. Şirketler, eylemlerinin çevre ve toplum üzerindeki derin etkisinin farkına vararak sürdürülebilirlik uygulamalarını, faaliyetlerine giderek daha fazla entegre etmektedir. Ürünlerin yaşam döngüleri boyunca kökenleri, süreçleri ve etkileri hakkında açık ve erişilebilir bilgi sağlamaya yardımcı olan tedarik zinciri şeffaflığı uygulamaları, şirketlerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarında önemli bir rol oynamaktadır.
Şeffaflık, şirketleri tedarik zincirleri boyunca sürdürülebilirliği teşvik eden bilinçli kararlar alma konusunda güçlendirmekte, üretim ve dağıtım uygulamalarının çevresel ve sosyal etkilerine dair görünürlük sağlayarak şirketlerin potansiyel riskleri proaktif bir şekilde belirlemelerine ve ele almalarına olanak tanımaktadır.1 Birleşmiş Milletler Global Compact Tedarik Zinciri Sürdürülebilirliği Raporu’nda da bahsedildiği üzere, şeffaflığın; mevzuat ve düzenlemelere uyum sağlama, uluslararası prensiplere tabi olma, sürdürülebilir iş uygulamalarını destekleme ve toplumun beklentilerini karşılama alanlarında şirketlere fayda sağladığı bilinmektedir.2
Şirketlerin kaynak tüketimi, atık üretimi ve sera gazı emisyonları da dahil olmak üzere ürünlerinin çevresel ayak izini takip etmelerine ve açıklamalarına yardımcı olan şeffaflık, aynı zamanda şirketlerin iyileştirme alanlarının belirlenmesi ve çevresel etkilerin azaltılmasına yönelik stratejiler geliştirilmesi konularında da önemli bir aşamayı temsil etmektedir. Ayrıca ürünlerin etik bir şekilde tedarik edilmesini, insan haklarının gözetilmesini ve yüksek çalışma standartlarının desteklenmesini de garanti altına almaktadır. Konu özelinde ortaya çıkan çok sayıda dikkat çekici çalışma mevcuttur. Örneğin, sürdürülebilir olmayan bazı küresel tedarik zincirleriyle ilgili olarak zorla çalıştırma sorunu detaylı bir şekilde kaydedilmiş ve modern kölelikle ilgili birçok tartışmaya neden olmuştur. Bu tedarik zincirlerinde kölelik koşullarında çalışan 24,9 milyondan fazla insanın varlığı belgelenmiştir.3 Çalışma koşulları, ücretler ve çocuk işçi çalıştırılmamasına ilişkin bilgiler sağlayan tedarik zinciri şeffaflığı, şirketlerin bilinçli tedarik kararları almasına ve sömürüyü önlemesine olanak tanımaktadır.
Tüketiciler, gıda kirliliği ve insan hakları ihlallerine ilişkin raporların ardından satın aldıkları ürünlerin sağlığı, bu ürünlerin toplumu ve genel olarak dünyayı nasıl etkilediği gibi konularda da endişe duymaktadır.4 Tüketicilerin şirketlerden hesap verebilirliği giderek daha fazla talep ettiği bir çağda, ürünlerinin kökenleri ve etkileri hakkında ayrıntılı bilgi sağlamak, bir şirketin sürdürülebilirliğe ve etik uygulamalara olan bağlılığını net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Şeffaflık uygulamalarının benimsenmesi tedarikçilerle iş birliğini, veri toplama ve analizini, bir yandan da etkili iletişimi içeren stratejik bir yaklaşımı beraberinde getirmektedir. Sürdürülebilir bir tedarik zinciri şeffaflığı oluşturmanın birkaç adımı vardır. İlk olarak, tedarik zinciri boyunca çevresel ve sosyal etkileri izlemek için tedarikçilerden, üretim süreçlerinden ve lojistik operasyonlarından gelen verilerin toplanması gerekmektedir.5 Risk değerlendirmesi, sürdürülebilir bir tedarik zinciri oluşturmanın ikinci önemli adımıdır. Şirketlerin, tedarik zincirlerini detaylı bir şekilde inceleyerek çevresel ve sosyal riskleri tanımlamaları, hangi alanlarda iyileştirmelere ihtiyaç duyulduğunu belirlemek için dikkat edilmesi gereken bir konudur. Tedarikçilerle iş birliği yapmak da sürdürülebilir tedarik zinciri oluşturmanın önemli bir bileşenidir. Şirketler, sürdürülebilirlik hedeflerini tedarikçilerle paylaşarak onları bu hedeflere ulaşma yönünde teşvik edebilmektedir. Son olarak, tedarik zinciri verilerinin düzenli olarak raporlanması ve izlenmesi, ilerlemelerin değerlendirilmesi ve iyileştirmelerin yapılmasına yardımcı olmaktadır.
Sürdürülebilirliğe katkısının ötesinde, tedarik zinciri şeffaflığı şirketler için birçok fayda sağlamaktadır. Şeffaflık, kaynak kullanımını optimize ederek israfı azaltmakta ve lojistik süreçlerini düzenleyerek operasyonel verimliliği artırmaktadır.6 Bunların yanında maliyet tasarrufu ve verimlilik artışını da beraberinde getirmektedir. Diğer yandan, müşterilere satın aldıkları ürünlerin kökenleri ve etkileri hakkında ayrıntılı bilgi sağlamak, güven ve sadakati teşvik etmekte, marka itibarını artırmakta ve müşteri ilişkilerini güçlendirmektedir.
Sürdürülebilirlik ve şeffaflık, tedarik zinciri göz önünde bulundurulduğunda ele alınması gereken kavramlardır. Tedarik zinciri şeffaflığı, sürdürülebilirlik için bir katalizör görevi görerek şirketlerin, çevresel etkiyi en aza indiren, etik kaynak kullanımını sağlayan ve marka itibarını artıran bilinçli kararlar almasını sağlamaktadır.7 Şirketler şeffaflık konusunda stratejik bir yaklaşım benimsemeye devam ettikçe risk azaltma, operasyonel verimlilik ve müşteri memnuniyeti gibi konularda başarı kendiliğinden gelecektir.
Dipnotlar:
1) Khan M, Parvaiz GS, Dedahanov AT, Abdurazzakov OS, Rakhmonov DA. (2022). The Impact of Technologies of Traceability and Transparency in Supply Chainshttps://www.mdpi.com/2071-1050/14/24/16336 Erişim Tarihi: Kasım 2023.
2) UNGC, BSR (2010). Supply Chain Sustainability A Practical Guide for Continuous Improvement.https://www.bsr.org/reports/BSR_UNGC_SupplyChainReport.pdf Erişim Tarihi: Kasım 2023.
3) World Economic Forum. (2021). How to Make Fragile Global Supply Chains Stronger and More Sustainable. https://www.weforum.org/agenda/2021/11/global-supply-chains-stronger-more-sustainable/ Erişim Tarihi: Kasım 2023.
4) Harbert T. (2020). Supply Chain Transparency, Explained. https://mitsloan.mit.edu/ideas-made-to-matter/supply-chain-transparency-explained Erişim Tarihi: Kasım 2023.
5) UNGC, BSR (2010). Supply Chain Sustainability A Practical Guide for Continuous Improvement. https://www.bsr.org/reports/BSR_UNGC_SupplyChainReport.pdf Erişim Tarihi: Kasım 2023.
6) Seçkin F. (2018). Tedarik Zinciri Yönetiminde ve Tedarikçi Seçiminde Sürdürülebilirlik Kavramının Gelişimi. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ajesa/issue/44226/546379 Erişim Tarihi: Kasım 2023.
7) Schafer N. (2022). Making transparency transparent: a systematic literature review to define and frame supply chain transparency in the context of sustainability. https://link.springer.com/article/10.1007/s11301-021-00252-7 Erişim Tarihi: Kasım 2023.
