Paylaşım TarihiAralık 6, 2016
Pozitif çevresel ve iklimsel etkileri olan projeleri desteklemek amacıyla uygulamaya geçirilen yeşil tahviller, ilk olarak 2007 yılında Dünya Bankası ve EIB tarafından başlatıldı.
Yeşil tahvillerin ana özelliği, tahvil gelirlerinin yeşil projelerde kullanılmasıdır. Bu amaçla, tahvil gelirlerin kullanılacağı projeler hakkında yatırımcılara detaylı bilgi iletilir. Buna ek olarak gelirler özel bir hesaba aktarılır.
Yeşil tahviller, standart tahvillerle kıyaslandığında özellikleri ve sağladığı avantajlar aynıdır. Yatırımcıya ek bir yük getirmemektedir. Yeşil tahviller:
- Düz fiyatlandırma (flat pricing) uygulandığı için yatırımcıya ek maliyet yaratmamakta
- Same recourse to issuer İhracatçıya dönüş (rücu) hakkı bulunmakta
- Pari passu, yani aynı ihraççının ihraca çıkardığı diğer tahvillerle aynı özellik ve ödeme kriterlerine sahiptir
- Yeşil özelliği ile çevresel katkı sağlaması bonus değeri olmaktadır.
Yeşil tahvil piyasası, 2013 yılında kurumsal yeşil tahvillerin yatırımcıya sunulmasıyla hızlı büyümeye geçti. Piyasa 2012’de 3 milyar dolar hacmindeyken 2013 yılında 11 milyar dolara, 2014 sonu itibariyle ise 36.5 milyar dolara yükseldi. [1]İlk kurumsal yeşil tahviller Fransız Elektrik Şirketi EDF, Bank of America ve İsveçli emlak şirketi Vasakronan tarafından piyasaya sunuldu. Kurumsal yeşil tahvillerin miktarı göze çarpmakta, 2014 Mart ayında GDF Suez’in yeşil tahvilleri 2.5 milyar Euro seviyesine ulaşarak kurumsal pazarda en geniş hacimli yeşil tahvil haline geldi. Ancak 2014 yılı değerlerine göre en yüksek yeşil tahvil ihraççısı, 3.53 milyar dolar ile EIB. Yani yeşil tahvil piyasasında uluslararası finans kuruluşlarının önemi yerini korumaktadır.
Tüketicilerin Unilever’in kurum içi enerji ve su tüketim hedeflerine bağlı tahvilleri ve Toyota’nın elektrikli ve hibrid araç tahvilleri gibi kurumsal tahvillere ilgisinin olduğu gözlemlenmektedir.[2]
2013 yılından itibaren Massachussets Eyaleti ilk olmak üzere belediyeler ve yerel hükümetler de yeşil tahvil geliştirmeye başladı. Amerika’da Massachusetts New York ve California, Kanada’da Ontario, Güney Afrika’da Johannesburg şehri ve İsveç’de Gothenburg şehri yeşil tahvil sunan yerel yönetimlere örnek olarak sayılabilir.
Aslında yeşil tahviller, iklim değişikliğiyle alakalı tahviller piyasasının sadece bir kısmını oluşturmakta. Gelirleri iklim değişikliği projelerine aktarılan tahvillerin toplam değeri 2014 Haziran itibariyle 502.6 milyar dolar iken yeşil tahviller 35.8 milyar dolardır.[3]
Genel yatırım portfolyoları için yatırım yapılabilir iklim temalı tahviller (BBB ve üstü yatırım değerlendirmesi alan tahviller), bütün iklim temalı tahvillerin yaklaşık %47’sine tekabül etmektedir.
İklim temalı tahvil ihraç eden ülkeler arasında Çin (Çin Demiryolları şirketi sayesinde) 164 milyar dolar ile kümülatif toplamda ilk sırayı almaktadır. Çin 58.5 milyar dolar ile İngiltere ve 51 milyar dolar ile ABD izlemektedir[4].
Yeşil tahvil türleri (Kaynak: Climate bonds Initiative)
| Type | Proceeds raised by bond sale are | Debt re-course | Example |
| Green “use of proceeds” bonds | Earmarked for green projects | Standart/full re-course to the issuer, same credit rating applies as to issuers other bonds | EIB Climate Awareness Bonds |
| Green “use of proceeds” revenue bond | Earmarked for green projects | Revenue streams from the issuers through fees, taxes etc are the collateral for the debt | Hawaii State (backed by fee on electricity bills of the state utilities) |
| Green Project Bond | Ring-fenced for the specific underlying green projects | Re-course is only to the project’s assets and balance sheet | Alta Wind Holdings LLC (backed by Alta Wind Project) |
| Green Securitized Bond | Either 1) earmarked for green Project or 2) goes directly into the underlying green project | Re-course is to a group of projects that have been grouped together (i.e. covered bond or other structures) |
1- Northland Power (backed by solar farms)Northland Power (backed by solar farms) 2- Solar City (backed by residential solar leases) |
Önümüzdeki dönemde
- Enerji hizmetleri (utilities)
- Otomobil
- Su (iklim değişikliği adaptasyon uygulamaları sırasında su hizmeti şirketleri ve belediyeler tarafından)
- Bankacılık finans sektörlerinin yeşil tahviller için potansiyel teşkil edeceği düşünülmektedir.
Yeşil tahvillerde due dilligence ve üçüncü parti değerlendirmesi ağırlıklı olarak CICERO, Vigeo ve DNV şirketleri tarafından yapılmakta. Bununla birlikte 2013-2014 yılında yeşil tahvillerin %39’u böyle bir değerlendirmeye sahip değildi. Yani piyasada gelecekte bu konu için bir boşluk ve genişlemek için fırsat mevcut olduğu gözlemlenmekte.
Türkiye’de 2016 yılında ilk kez yayınlanan yeşil tahviller, Türkiye Sinai Kalkınma Bankası (TSKB) tarafından çıkarıldı. Türk özel sektörünün düşük karbonlu ekonomiye geçişi için kaynak sağlayan TSKB’nin 300 milyon dolar tutarındaki 5 yıl vadeli ihracı, planlanan tutarın 13 katından fazla talep görerek büyük başarı kazandı. TSKB tarafından yetkilendirilen yedi banka koordinatörlüğünde gerçekleşen bu ihraçla sağlanan fon, sadece yeşil ve sürdürülebilir projelerin finansmanında kullanılacak.
Yeşil Tahvil Prensipleri
2014 yılında bir grup finans kuruluşu ve bankanın bir araya gelerek, yeşil tahvil sürecinde belli kriterler oluşturmak amacıyla geliştirilen prensiplerdir. 2015 yılı itibariyle yeşil tahvil piyasasında bulunan 89 kuruluş bu oluşuma üyedir. Ayrıca 45 kuruluş da gözlemci statüsündedir. Prensiplere üye olmak için yeşil tahvillere yatırım yapmış, ihraç etmiş, satışa çıkarmış bir kuruluş olunması şartı aranmaktadır. Prensiplere üyelik zorunluluk değil gönüllülük esasına bağlıdır.
Prensipler:
- Tahvillerin satışı karşılığında elde edilen gelirin kullanımı
- Proje değerlendirme ve seçim süreci
- Gelirlerin yönetimi
- Raporlama
Dünya Bankası Yeşil Tahvilleri:
Yeşil tahviller, 2008 yılından itibaren Dünya Bankası’nın yeni iklim değişikliği programı ile birlikte uygulanmaya başladı. 30 Haziran 2015 itibariyle, Dünya Bankası değeri 8.4 milyar ABD dolarına ulaşan 18 farklı para biriminde 100 yeşil tahvil ihraç etti. Bu tahviller düşük karbonlu sisteme geçiş ve iklim dirençli büyüme projelerini desteklemektedir. 1.2 milyar dolar değerindeki yeşil tahvilin vadesi önümüzdeki çeyrekte gelecektir.
Kaynak: World Bank Green Bond Impact Report 2015
[1] https://www.climatebonds.net/market/history
[2] HSBC Bonds and Climate Change 2015 report
[3] HSBC Bonds and Climate Change 2015 report
[4] HSBC Bonds and Climate Change 2015 report
